به گزارش خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «
عصرهامون» کم‌آبی و خشکسالی، سال‌هاست که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین موانع توسعه در مناطق شرقی کشور شناخته می‌شود؛ استان‌هایی نظیر سیستان و بلوچستان با اقلیم خشک و نیمه‌خشک، نه‌تنها با چالش جدی در تأمین آب شرب مواجه‌اند، بلکه توسعه کشاورزی، صنعت و حتی تثبیت جمعیت نیز به دلیل کمبود منابع آبی، همواره در معرض تهدید قرار داشته است.
طرح انتقال آب پاسخی به بحران آبی
در چنین شرایطی، طرح انتقال آب از دریای عمان به شرق کشور، به‌ویژه سیستان و بلوچستان، به‌عنوان یک راهکار اساسی و پایدار در دستور کار دولت قرار گرفت؛ این طرح ملی که از سال ۱۴۰۰ کلید خورده، شامل خط انتقالی به طول یک هزار و ۳۴۰ کیلومتر است که در فاز نخست، مسیر چابهار به زاهدان به طول ۵۵۳ کیلومتر را در بر می‌گیرد؛ قرار است از طریق این مسیر، سالانه ۱۸۰ میلیون مترمکعب آب به استان منتقل شود که ۱۰۰ میلیون مترمکعب برای مصرف شرب و ۸۰ میلیون مترمکعب برای صنایع و دیگر مصارف پیش‌بینی شده است.
منصور بیجار، استاندار سیستان و بلوچستان، در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «
عصرهامون» با تأکید بر اهمیت این پروژه بیان کرد: هم‌اکنون بیش از یک هزار و ۲۰۰ روستا در استان با تانکر آب‌رسانی می‌شوند که نشان از شرایط بحرانی منابع آب دارد؛ پروژه انتقال آب از دریای عمان را «نقطه عطفی در تاریخ توسعه شرق کشور» دانسته و از آن به‌عنوان راهکاری برای مهار بحران، تثبیت جمعیت و رونق اقتصادی یادکرد.
پیشرفت فاز نخست پروژه تا زاهدان
استاندار با اشاره به پیشرفت ۳۲ درصدی عملیات اجرایی در مسیر چابهار به زاهدان، تصریح کرد: این طرح با سرمایه‌گذاری ۶۰ هزار میلیاردتومانی و مشارکت‌بخش خصوصی در حال اجراست و با بهره‌برداری از آن، ضمن جایگزینی منابع پایدار دریایی با منابع زیرزمینی آسیب‌دیده، بستر مناسب برای توسعه کشاورزی، صنایع معدنی و ایجاد اشتغال فراهم می‌شود.
وی همچنین تأمین ارز مورد نیاز، تحقق تضامین بانکی و استفاده از ظرفیت مناطق آزاد تجاری و صندوق توسعه ملی را از مهم‌ترین چالش‌های پیشروی پروژه برشمرد و تشریح کرد: از دستگاه‌های ذی‌ربط خواست تا با تسهیل امور مالی، مسیر اجرای سریع‌تر این طرح راهبردی را فراهم کنند.
بیجار خاطرنشان کرد: بر اساس زمان‌بندی انجام‌شده، بهره‌برداری از این پروژه تا پایان سال ۱۴۰۴ یا اوایل ۱۴۰۵ در دستور کار قرار دارد و پس از آن، نیاز آبی پایدار بخش زیادی از مناطق محروم و مرزی استان تأمین خواهد شد.
اهداف کلان طرح و ظرفیت انتقال سالانه
داود شهرکی، مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان، در گفتگو با خبرنگار گروه اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «
عصرهامون» با ارائه گزارشی از روند پیشرفت پروژه ملی انتقال آب از دریای عمان به استان‌های شرقی کشور، به تشریح جزئیات این طرح عظیم پرداخت و بیان کرد: این طرح توسط شرکت ایمواسکو به‌عنوان مجری پروژه در دست اجرا است و ظرفیت سالانه آن ۲/۴ میلیارد مترمکعب در سال است.
وی افزود: این پروژه باهدف تأمین آب پایدار برای استان‌های خشک و کم‌آب شرق کشور، از سال ۱۴۰۰ آغاز شده و پیش‌بینی می‌شود در سال ۱۴۰۵ به بهره‌برداری کامل برسد؛ میزان اشتغال‌زایی این پروژه تاکنون ۳ هزار و ۵۳۰ نفر گزارش شده است و مجموع سرمایه‌گذاری مورد نیاز برای اجرای آن ۱۲۹ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
زیرساخت‌های اجرایی تونل‌ها و ایستگاه‌ها
شهرکی با بیان اینکه بر اساس آخرین ارزیابی‌ها، میزان پیشرفت فیزیکی پروژه تا زاهدان ۳۲/۴۶ درصد و تا مشهد ۱۸/۲۱ درصد اعلام شده است؛ تصریح کرد: همچنین عملیات اجرایی بخش سازه آبگیر و آبگذر بتنی با پیشرفت ۹۶/۲۹ درصدی در مرحله نهایی قرار دارد و فاز تأسیسات شیرین‌سازی نیز به پیشرفت ۱۹/۸۵ درصدی رسیده است.
وی ادامه داد: در حوزه سامانه انتقال آب، اقدامات زیرساختی شامل مسیرسازی به طول یک هزار و دو کیلومتر، کانال‌کشی بالغ بر ۱۹۳ کیلومتر و لوله‌گذاری بیش از ۱۴۳ کیلومتر، در مجموع به پیشرفت ۳۱/۱ درصدی رسیده‌اند.
تأمین منابع مالی و چالش‌های سرمایه‌گذاری
شهرکی اظهار کرد: مشخصات فنی طرح شامل تأسیسات آبگیری و نمک‌زدایی در دوفاز با ظرفیت کل آبگیری ۲/۴ میلیارد مترمکعب در سال است؛ فاز اول ظرفیت ۱/۲ میلیارد مترمکعب در سال را شامل می‌شود؛ در بخش شیرین‌سازی، ظرفیت کل یک میلیارد مترمکعب در سال در نظر گرفته شده و فاز نخست آن با ظرفیت ۲۸۰ میلیون مترمکعب در حال اجراست.
وی خاطرنشان کرد: برای تأمین انرژی مورد نیاز این پروژه، سامانه تأمین انرژی با ظرفیت نیروگاهی معادل ۹۲۰ مگاوات پیش‌بینی شده و مجوز سوخت مورد نیاز آن با ظرفیت ۴ میلیون نرمال مترمکعب در روز اخذ شده است.
موانع اجرایی سیلاب‌ها و تأخیر تأمین برق
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان تشریح کرد: سامانه انتقال آب، شامل انتقال سالانه ۲۳۰ میلیون مترمکعب آب در مسیری به طول یک هزار و ۳۴۰ کیلومتر در نوار ساحلی و ۱۲۸ کیلومتر انشعاب سنگان است؛ همچنین این مسیر دارای ۲۰ ایستگاه پمپاژ و تونل‌های متعددی از جمله تونل آب‌بر شیر به طول ۱۲/۲ کیلومتر و تونل کامه به طول ۱/۳ کیلومتر است؛ به‌منظور تسریع در اجرای عملیات، تونل جاوشیر حذف و مسیر کنارگذر و تقویت خط و ایستگاه‌ها جایگزین شده است؛ قطر لوله‌های به‌کاررفته در این طرح بین ۹۰۰ تا ۲ هزار و ۲۰۰ میلی‌متر است.
شهرکی با بیان اینکه در حوزه اقدامات مدیریتی، روش‌های مختلفی برای تأمین منابع مالی اجرا شده یا در حال اجراست که شامل افزایش سرمایه، اعتبار اسنادی، تهاتر، تسهیلات ریالی صندوق توسعه ملی و خط اعتباری ایران - چین است؛ گفت: همچنین مصوبه مشوق سرمایه‌گذاری از هیئت محترم وزیران به شماره م/۲۹۸۷۹ مورخ ۲۸ مردادماه ۱۴۰۲ اخذ شده و پیش‌نویس قراردادهای خرید تضمینی با سهام‌داران و متقاضیان حوزه صنعت و کشاورزی نیز تهیه شده است.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان در خصوص اینکه هزینه سرمایه‌گذاری کل طرح در حال حاضر ۱۲۹ هزار میلیارد تومان تخمین زده شده که کاهش قابل‌توجهی نسبت به رقم اولیه ۱۶۱ هزار میلیارد تومان دارد؛ اظهار کرد: علت اصلی این کاهش، خروج نیروگاه از اولویت‌های سرمایه‌گذاری بوده است؛ هزینه‌های سرمایه‌گذاری مورد نیاز تا زاهدان حدود ۵۸/۵ هزار میلیارد تومان برآورد شده و تسهیلات صندوق توسعه ملی نیز ۹۵/۴۶ هزار میلیارد تومان اعلام شده است.
سهم آورده سهام‌داران تاکنون ۳۳/۵۴ هزار میلیارد تومان است
وی ادامه داد: سهم آورده سهام‌داران تاکنون ۳۳/۵۴ هزار میلیارد تومان بوده که از این میزان، ۸/۶۴ هزار میلیارد تومان به‌صورت نقدی و تهاتر تأمین شده است؛ همچنین افزایش سرمایه از ۱/۵ هزار میلیارد تومان به ۱۱/۵ هزار میلیارد تومان در تاریخ یک شهریور ۱۴۰۲ انجام‌گرفته است.
شهرکی عنوان کرد: باوجود پیشرفت‌های چشمگیر، این پروژه با چالش‌ها و موانعی نیز مواجه است؛ از جمله مهم‌ترین مشکلات موجود می‌توان به عدم تکمیل سهم‌الشرکه برخی از سهام‌داران، عدم انعقاد قرارداد خرید تضمینی آب با وزارت نیرو، و ضرورت تعیین تکلیف نحوه پرداخت بهای واقعی آب‌شور اشاره کرد؛ همچنین عدم تطابق ظرفیت ساخت لوله در داخل کشور با نیاز طرح، تأمین‌نشدن به‌موقع منابع ارزی برای آغاز فرایند تأمین تجهیزات اصلی، طولانی‌بودن روند تأمین سوخت ماشین‌آلات، و عدم تأمین ورق مورد نیاز از سوی فولاد مبارکه طبق توافق (با سهم ماهانه ۴۰ هزار تن) از جمله دیگر موانع هستند.
مدیرکل صنعت، معدن و تجارت سیستان و بلوچستان همچنین وقوع سیلاب‌های اسفند ۱۴۰۲ و فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ منجر به توقف سه‌ماهه فعالیت‌های اجرایی، به‌ویژه در جنوب سیستان و بلوچستان شد؛ خاطرنشان کرد: مسئله مهم دیگر، تأمین برق به‌موقع از سوی وزارت نیرو است که طبق صورت‌جلسه مورخ ۲۹ آبان ۱۴۰۲ و نامه ابلاغیه شماره ۵۶۶۷/۱۰۰ مورخ ۲۵ آذر ۱۴۰۲ مسئولیت آن بر عهده وزارت نیرو قرار گرفته و توسط شرکت تولید نیروگاه‌های حرارتی در حال پیگیری است؛ بااین‌حال، تأخیرهای عمده در این زمینه گزارش شده و برآورد می‌شود که در خوش‌بینانه‌ترین حالت، تأمین برق مورد نیاز شش ماه پس از تکمیل آب‌شیرین‌کن‌ها، ایستگاه‌ها و خطوط لوله محقق گردد.
طرح انتقال آب دریای عمان گامی بلند در راستای کاهش مهاجرت است
طرح انتقال آب دریای عمان، صرفاً یک پروژه عمرانی نیست، بلکه نماد اراده ملی برای احیای زندگی، کشاورزی، اشتغال و امید در نواحی شرقی کشور است؛ در صورت تحقق کامل این طرح، گامی بلند در راستای کاهش مهاجرت، حفظ منابع طبیعی و توسعه متوازن ملی برداشته خواهد شد.
انتهای خبر/
https://asrehamoon.ir/vdcbszb80rhbzwp.uiur.html
